งานพิเศษ

มรดกโลก World Heritage Site คือ สถานที่ ซึ่งได้แก่ ป่าไม้ ภูเขา ทะเลสาบ ทะเลทราย อนุสาวรีย์ สิ่งก่อสร้างต่างๆ รวมไปถึงเมือง ซึ่งมีการคัดเลือกโดยองค์กร ยูเนสโก โดยมีวัตุถุประสงค์เพื่อเป็นการบ่งบอกถึงคุณค่าจากการสร้างโดยฝีมือมนุษย์ หรือจากธรรมชาติ และการปกป้องสิ่งเหล่านั้น ให้คงอยู่ต่อไปนานเท่านาน องค์กรยูเนสโก มีการประกาศมรดกโลกมาตั้งแต่ปี 2515 เป็นต้นมา

การแบ่งประเภทของมรดกโลก
 มรดกโลกแบ่งออกเป็น ๒ ประเภท คือ มรดกทางวัฒนธรรม (Cultural Heritage) และ มรดกทางธรรมชาติ (Natural Heritage) ซึ่งในอนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองมรดกโลกได้ให้คำนิยามไว้ว่า

ขั้นตอนการเสนอชื่อให้เป็นมรดกโลก

1. อันดับ แรกจะต้องจัดทำบัญชีรายชื่อสถานที่ที่มีความสำคัญทางธรรมชาติและวัฒนธรรม ทั้งหมดภายในประเทศ เพื่อทำบัญชีเบื้องต้น (Tentative List)
2. ประเทศที่ต้องการเสนอชื่อ ให้เลือกสถานที่จากรายการที่มีอยู่ในบัญชีเบื้องต้น
3. เริ่มต้นตรวจสอบและพิจารณาจากองค์กร 2 แห่ง ได้แก่ สภานานาชาติว่าด้วยการดูแลอนุสรณ์สถานและแหล่งโบราณคดี (International Council on Monuments and Sites) และ สหภาพสากลเพื่อการอนุรักษ์ (World Conservation Union)
4. ทั้งสององค์กรนี้จะยื่นข้อเสนอแนะต่อคณะกรรมการมรดกโลก ทางคณะกรรมการจะมีการประชุมร่วมกันปีละหนึ่งครั้ง
5. การพิจารณา ว่าจะขึ้นทะเบียนสถานที่แห่งใดเป็นมรดกโลกหรือไม่ จะต้องเข้าหลักตามเกณฑ์มาตรฐานข้อใดข้อหนึ่งหรือหลายข้อ (อาจมีการขอข้อมูลเพิ่มเติมอีก)

มรดกไทยที่ขึ้นบัญชีเป็นมรดกโลกแล้ว

มรดกโลก มรดกไทย

1. อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย - ขึ้นทะเบียนเมื่อปี 2534 สาเหตุที่ได้รับ
   • เป็นตัวแทนซึ่งแสดงผลงานชิ้นเอกที่จัดทำขึ้นด้วยการสร้างสรรค์อันฉลาด
   • เป็นสิ่งที่ยืนยันถึงหลักฐานของวัฒนธรรมหรืออารยธรรมที่ปรากฏให้เห็นอยู่ในปัจจุบันหรือว่าที่สาบสูญไปแล้ว
2. อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย ได้รับพร้อมกับ อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
3. อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ได้รับพร้อมกับ อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
4. เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่-ห้วยขาแข้ง - ขึ้นทะเบียนเมื่อปี 2534 สาเหตุที่ได้รับ
   • เป็น ตัวอย่างที่เด่นชัดในการเป็นตัวแทนของขบวนการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญทางธรณี วิทยาหรือวิวัฒนาการทางชีววิทยา และปฏิสัมพันธ์ของมนุษย์ต่อสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติที่กำลังเกิดอยู่ เช่น ภูเขาไฟ เกษตรกรรมขั้นบันได
   • เป็นแหล่งที่เกิดจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่มีเอกลักษณ์หายากหรือสวยงามเป็นพิเศษ เช่น แม่น้ำ น้ำตก ภูเขา
   • เป็นถิ่นที่ อยู่อาศัยของชนิดสัตว์และพันธุ์พืชที่หายากหรือที่ตกอยู่ในสภาวะอันตราย แต่ยังคงสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ ซึ่งรวมถึงระบบนิเวศอันเป็นแหล่งรวมความหนาแน่นของพืชและสัตว์ที่ทั่วโลกให้ ความสนใจด้วย
5. ป่าดงพญาเย็น-เขาใหญ่ - ขึ้นทะเบียนเมื่อปี 2548 สาเหตุที่ได้รับ
   • เป็น ตัวอย่างอันโดดเด่นของประเภทของสิ่งก่อสร้างอันเป็นตัวแทนของการพัฒนา ทางด้านวัฒนธรรม สังคม ศิลปกรรม วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี อุตสาหกรรม ในประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติ

สาเหตุที่ประเทศไทยลาออกจากการเป็นภาคีสมาชิกมรดกโลก

เมื่อวันที่ 25 มิ.ย.54 ที่กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส นายสุวิทย์ คุณกิตติ 

รมว.ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ในฐานะหัวหน้าคณะผู้แท

การเจรจามรดกโลกฝ่ายไทย ยื่นจดหมายลาออกจากการเป็นภาคีคณะกรรมการมรดกโลกแล้ว 

ซึ่งมีผลในทันที การลาออกดังกล่าวทำให้เกิดปฏิกริยาตกตะลึงจากชาติสมาชิก 

เพราะไทยเป็นประเทศแรกในโลกที่ลาออกจากคณะกรรมการนี้ 

โดยฝ่ายไทยเห็นว่า คณะกรรมการมรดกโลกไม่ฟังข้อทักท้วงของไทย 

ในการปรับแก้ข้อความและถ้อยคำในร่างมติการประชุมล่วงหน้าเกี่ยวกับ

แผนบริหารจัดการพื้นที่รอบปราสาทเขาพระวิหาร ตามข้อเสนอของกัมพูชา 

ซึ่งอาจจะกระทบถึงอธิปไตยของไทยบนเขาพระวิหาร

ก่อนหน้านี้ นายสุวิทย์แจ้งต่อนายมูเนีย บุชนากี ตัวแทนผู้อำนวยการใหญ่ยูเนสโก 

ว่าจะไม่ร่วมภาคีในอนุสัญญามรดกโลก รวมถึงจะถอนตัวจากการเป็นกรรมการมรดกโลก 

หากยังไม่ยอมรับเกี่ยวกับผลกระทบที่เกิดจากการพิจารณาการขึ้นทะเบียนปราสาท

เขาพระวิหารที่มองข้ามปัญหาที่อ่อนไหวและมีผลกระทบกับไทย 

ในเรื่องของการเคารพอำนาจอธิปไตยและดินแดน แล้วยังไม่ดำเนินการแก้ไข

ให้ถูกต้องเรียบร้อย และยังพยายามพลักดันขบวนการให้เดินหน้าต่อไป

"เรายอมรับไม่ได้ เพราะว่ามันจะมีผลกระทบกับเราในเรื่องของดินแดน

และอำนาจอธิปไตย ในกรณีที่กัมพูชาจะนำเอกสารที่คณะกรรมการ

มรดกโลกเห็นชอบ ไปใช้ในการพิจารณาคดีในศาลโลกต่อไปด้วย" 

นายสุวิทย์กล่าว

สำหรับถ้อยคำดังกล่าวคือ คำว่า Urgent repairs. (เร่งซ่อมแซมอย่างเร่งด่วน) 

และRestoration. (บูรณะ) ซึ่งเป็นคำที่ทำให้ฝ่ายไทยไม่สบายใจ 

ให้เปลี่ยนมาเป็นคำว่า Protect (ป้องกัน) หรือ Conservation (อนุรักษ์) แทน

ผลจากการลาออกครั้งนี้ทำให้คณะกรรมการมรดกโลกไม่สามารถจัดการใดๆ ได้ 

เนื่องจากมติใดๆ เกี่ยวกับปราสาทเขาพระวิหารจะไม่มีผลผูกพันกับไทยอีกต่อไป

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า นายสุวิทย์ ได้ทวีตข้อความผ่านทวิตเตอร์ส่วนตัว @SuwitKhunkitti 

เมื่อเวลา 23.24 น. ระหว่างร่วมประชุมคณะกรรมการมรดกโลกที่กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส 

ว่า "ที่ประชุมบรรจุวาระ ผมไม่มีทางเลือกครับ คงต้องถอนตัว 

ผมได้เคยพูดกับสื่อไทยไปว่า หากสังคมใดดำเนินการตามใจตนเอง 

ไม่คิดถึงกฏระเบียบที่ลงมติโดยสมาชิกแล้ว 

ก็ไม่มีประโยชน์ใดๆที่เราจะอยู่ในสังคมแบบนี้"

 

นายสุวิทย์ เผยต่อมาว่า "กำลังแถลงต่อที่ประชุมครับ 

คณะผู้แทนพยายามเข้าใจ อธิบาย และอดทนรออย่างเต็มที่แล้ว"

               มรดก ทางวัฒนธรรม หมายถึง สถานที่ซึ่งเป็นโบราณสถานไม่ว่าจะเป็นงานด้านสถาปัตยกรรม ประติมากรรม จิตรกรรม หรือแหล่งโบราณคดีทางธรรมชาติ เช่น ถ้ำ หรือกลุ่มสถานที่ก่อสร้างยกหรือเชื่อมต่อกันอันมีความเป็นเอกลักษณ์ หรือแหล่งสถานที่สำคัญอันอาจเป็นผลงานฝีมือมนุษย์หรือเป็นผลงานร่วมกัน ระหว่างธรรมชาติกับมนุษย์ รวมทั้งพื้นที่ที่เป็นแหล่งโบราณคดี ซึ่งสถานที่เหล่านี้มีคุณค่าความล้ำเลิศทางประวัติศาสตร์ ศิลปะ มนุษยวิทยา หรือวิทยาศาสตร์

               มรดก ทางธรรมชาติ หมายถึง สภาพธรรมชาติที่มีลักษณะทางกายภาพและชีวภาพอันมีคุณค่าเด่นชัดในด้านความล้ำ เลิศทางวิทยาศาสตร์ หรือเป็นสถานที่ซึ่งมีสภาพทางธรณีวิทยาและภูมิประเทศที่ได้รับการวิเคราะห์ แล้วว่าเป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของพันธุ์พืชและสัตว์ ซึ่งถูกคุกคาม หรือเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ของพืชหรือสัตว์ที่หายาก เป็นต้น